Zasady spółdzielcze - podstawa każdej spółdzielni

[Henryk Moscibrodzki 0]

Zasady spółdzielcze

 

Zaktualizowane Zasady Spółdzielcze

zaakceptowane przez Zgromadzenie Ogólne Międzynarodowego Związku Spółdzielczego podczas kongresu w Manchesterze z okazji 100-lecia MZS, w dniach 20-23 września 1995 r.

 

 

Definicja

 

Spółdzielnia jest niezależnym stowarzyszeniem osób łączących się dobrowolnie w celu zaspokojenia swoich wspólnych gospodarczych, socjalnych oraz kulturalnych potrzeb i dążeń poprzez współposiadane i demokratycznie zarządzane przedsięwzięcie.

 

Wartości

 

Spółdzielnie swoją działalność opierają na wartościach takich jak samoodpowiedzialność , demokracja, równość, sprawiedliwość i solidarność. Zgadnie z tradycjami założycieli ruchu, spółdzielcy wierzą w wartości etyczne, jak uczciwość, otwartość, odpowiedzialność społeczna oraz troska o innych.

 

Zasady

 

Zasady spółdzielcze są to wskazówki, zgodnie z którymi spółdzielnie w praktyce realizują swoje wartości.

 

Pierwsza zasada:

Dobrowolne i otwarte członkostwo

 

Spółdzielnie są organizacjami dobrowolnymi, otwartymi dla wszystkich osób, które są zdolne do korzystania z ich usług oraz gotowe są ponosić związaną z członkostwem odpowiedzialność, bez jakiejkolwiek dyskryminacji z powodu płci, społecznej, rasowej, politycznej czy religijnej.

 

Druga zasada:

Demokratyczna kontrola członkowska

 

Spółdzielnie są demokratycznymi organizacjami kontrolowanymi przez swoich członków, którzy aktywnie uczestniczą w określaniu ich polityki i podejmowaniu decyzji. Mężczyźni i kobiety pełniący funkcje przedstawicielskie z wyboru są odpowiedzialni wobec członków. W spółdzielniach szczebla podstawowego członkowie mają równe prawa głosu (jeden członek - jeden głos), zaś spółdzielnie innych szczebli również zorganizowane są w sposób demokratyczny.

 

Trzecia zasada:

Ekonomiczne uczestnictwo członków

 

Członkowie uczestniczą w sposób sprawiedliwy w tworzeniu kapitału swojej spółdzielni i demokratycznie go kontrolują. Co najmniej część tego kapitału jest zazwyczaj wspólną własnością spółdzielni. Jeżeli członkowie czerpią jakieś korzyści od kapitału wniesionego jako warunek członkostwa, są one zazwyczaj ograniczone. Członkowie przeznaczają nadwyżki na jeden lub wszystkie spośród następujących celów: rozwój swojej spółdzielni, jeśli to możliwe poprzez tworzenie rezerw, z których przynajmniej część powinna być nie do podziału; wynagradzanie członków proporcjonalne do ich obrotów w ramach spółdzielni; na wspieranie innych dziedzin działalności zaaprobowanych przez członków.

 

Czwarta zasada:

Autonomia i niezależność

 

Spółdzielnie są autonomicznymi organizacjami samopomocowymi, kontrolowanymi przez swoich członków. Jeżeli zawierają porozumienia z innymi organizacjami, włączając w to rządy, lub pozyskują swój kapitał z zewnętrznych źródeł, to czynią to tylko na warunkach zapewniających demokratyczną kontrolę przez swoich członków oraz zachowanie swojej spółdzielczej autonomii.

 

Piąta zasada:

Kształcenie, szkolenie i informacja

 

Spółdzielnie zapewniają możliwość kształcenia i szkolenia swoim członkom, osobom pełniącym funkcje przedstawicielskie z wyboru, menedżerom i pracownikom tak, aby mogli oni efektywnie przyczyniać się do rozwoju swoich spółdzielni. Informują one ogół społeczeństwa - a zwłaszcza młodzież i osoby kształtujące opinię społeczną - o istocie spółdzielczości i korzyściach z nią związanych.

 

Szósta zasada:

Współpraca pomiędzy spółdzielniami

 

Spółdzielnie w najbardziej efektywny sposób służą swoim członkom i umacniają ruch spółdzielczy poprzez współpracę w ramach struktur lokalnych, krajowych, regionalnych i międzynarodowych.

 

Siódma zasada:

Troska o społeczność lokalną

 

Spółdzielnie pracują na rzecz zrównoważonego rozwoju swych społeczności lokalnych, poprzez prowadzenie polityki zaaprobowanej przez swoich członków.

 

 

Ponadto, proponuję zapoznać się z dokumentem MOP pt. "Zalecenie Nr 193 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczące promowania spółdzielni".

 

---

 

Zachęcam do aktywnej dyskusji na temat tego jak w praktyce wygląda realizacja zasad spółdzielczych w Waszym terenie. Przy okazji polecam lekturę artykułu - Jan Wolski: Spółdzielczość i jej zasady [1936].